اثر مراحل برداشت و برهمکنش سالیسیلیک اسید و تنش خشکی بر ویژگیهای مورفوفیزیولوژیک و اسانس به لیمو (lippia citriodora l.)

به منظور ارزیابی تاثیر سالیسیلیک اسید و تنش خشکی بر ویژگی های کمی و کیفی گیاه به لیمو ( lippia citriodora)، آزمایشی گلدانی در گلخانه پژوهشی بخش علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز انجام شد. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی در سه تکرار انجام شد. سه سطح سالیسیلیک اسید (شاهد، 150 و 300 میلی گرم در لیتر) به صورت محلول پاشی و چهار سطح آبیاری (شاهد (100 ، 75، 50 و 25% نیاز آبی) و برهمکنش آن ها مورد بررسی قرار گرفت. صفات مورد بررسی در این پژوهش شامل برخی صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک مانند، ارتفاع ساقه، تعداد برگ، سطح برگ، تعداد شاخه، وزن تر برگ و ریشه، وزن خشک برگ و ریشه، کلروفیل، کارتنویید، قند، پرولین، پروتئین، فعالیت آنتی اکسیدانی، آنزیم های آنتی اکسیدانی، درصد و عملکرد اسانس بود. بر اساس نتایج به دست آمده تنش خشکی اثر معنی داری (p<0.05) بر ویژگی های رشدی گیاه داشته و با کاهش آب قابل دسترس گیاه ارتفاع ساقه، تعداد برگ، سطح برگ، تعداد شاخه، وزن تر برگ و ریشه، وزن خشک برگ و ریشه، کلروفیل، کارتنویید و پروتئین کاهش و طول ریشه، میزان قند، پرولین، فعالیت آنتی اکسیدانی ، آنزیم های آنتی اکسیدانی و درصد اسانس افزایش یافتند. محلول پاشی سالیسیلیک اسید باعث افزایش معنی دار (p<0.05) تمام ویژگی های مورد بررسی به جز طول ریشه گردید. همچنین در برهمکنش خشکی با سالیسیلیک اسید تیمار 300 میلی گرم در لیتر سالیسیلیک اسید در سطوح مختلف آبیاری بر بیشتر صفات مورد بررسی اثر معنی داری (p<0.05) داشت و باعث بهبود رشد گیاه در شرایط خشکی گردید. همچنین در این پژوهش تأثیر مراحل مختلف برداشت و میزان رطوبت موجود در اندام ها بر کمیت و کیفیت اسانس گیاه مورد بررسی قرار گرفت. مراحل مختلف برداشت شامل، رویشی (برگ های کاملا توسعه یافته) و گلدهی (برگ تر، برگ خشک، گل تر و گل خشک) بود. استخراج اسانس از نمونه ها با استفاده از روش تقطیر با آب انجام شد. ترکیبهای تشکیل دهنده نمونه¬های اسانس به وسیله دستگاه های کروماتوگرافی گازی (gc) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی (gc/ms) مورد تجزیه و شناسایی قرار گرفتند. اثر مراحل مختلف برداشت و میزان رطوبت موجود در اندام ها بر بازده اسانس گیاه به لیمو معنی دار (p<0.01) بود. بیشترین محتوی اسانس مربوط به گل خشک و برابر با %1/11 و کمترین میزان اسانس مربوط به گل تر و برابر با %16/. بود. تجزیه و شناسایی ترکیبهای تشکیل دهنده اسانسها نشان داد که در تمام مراحل برداشت و روشهای استخراج، لیمونن (%17/5-10/4)، نرال (%20/8-13/6) و ژرانیال (%27/3-17/7) ترکیبهای عمده اسانس بودند